Pahai Mawphurna (Genesis 6:8)

~ Mr. Lalthanglien, Saidan

Hun ṭha mi petu ei Pathien hming chu a tharin inpâkin um sienla, Hun le ni tamtak a liem hnunga hun thar chuongkâI nâwk thei dinga Krista ṭhatna le lunginsietna ei chunga suklanga la hung um hi ei vângnei takzet a nih.

PA HAI MAWPHURNA :- Nova ruok chun Lalpa lunginsietna chu a chang a, ti a thu hi a tlâwm hle a. Amiruokchu, hi thu hin thu tamtak el a fûn khâwm a, Pathien lunginsietna changtuhai rêng rêng chu mawphurna nei lo an um nawh. Mawphurna rik tak Lalpa’n an liengkova an nghat hlak, Nova chun Pathien lunginsietna a changa a kuomah thu hung tlung hmasatak chu hi hi a nih.

Hnuoi hi inpâwngnêk na’n a sip zo tah. Lalpa’n hnuoi hi a en a, a sie zo vawng tah. A lunginsietna changtu Nova kuomah Lawng tuk rawh a ti a nih, Nova chun kum 120 lai Lawng a tuk a. Marin Pathien lunginsietna le Lalpa ditsakna a chang a, Mari kuoma Lalpa thu hung tlung hmasatak chu:

Mari ṭi naw, ngâi rawhinrâI I ta naupasal nei I ta, inrâI hringnun rimsik zie le a sâwl um zie chu nu ha’n hriechieng hlêng an tih. Nau nei rinum zie le a harsat zie chu Nu’n a hriechieng bawk. Lalpa lunginsietna le ditsakna chu ringtuhai chungah a hung tlung ta rêng rêng chun mawphurna bovin a siemnaw a. Pahai hi Lalpa lunginsietna changtuhai ei na, mawphurna lien tak ei insûngah Lalpa’n a mi pêk a. Thuvar 18:9 ei tiem chun mani sina inthlâdâ hai hrim hrim chu suksietu leh unau an nih. Mitin in mawphurna chu ei nei seng a, chuleiin, mani sina inthlâdâ hai chu suksietu setan leh an la’n unau pei ding a nih, ti a ni chuh.

Vawisûna Pa tam tak el hi setan le unau mi iengzam um tang ei ta? Manî mawphurna palzût mei mei dama ei lo um el am? America President George Washington chu president dingin an thlang a, dân ang taka chu mawphurna chu aphursuok ngêI theina dingin vûr dei lai Pathien kuoma dingṭhaṭhuona ṭawngṭâina neiin an hlan a a nih.

Ngir pum, ṭhung puma nuhmei le nauhai kuomah chu chu kha kha thaw ro, tia khik kuol ringawt hi pa hai mawphurna an nawh. Kohran a khawm a rel hun chaua ṭhang a, thaw huna thaw pei bar si lo chu Pathien rama mawphurtuhai um dan ding an naw hrim hrim. Inhril bat ei ta, inrel bat ei ta, mani mawphurna seng ding hi rêl dawk ei ta, chu chu mi puitlinghai lungril put hmang chu a nih.

George Washington-in a mawphurna a hlen ngei theina dingin Pathien kuomah inhlânna in hun a hmang chun mipuiin, “hi ram hi Pathien ta dingin kan inhlan an tah, an ti a nih. British lalram, England lal ram hai hieng lâwm lâwma in hausak el hi iem ana a san an ta an indawn a. Kan pawisa hai hrim hrim a khawm, kan vote thlakin Pathiena ringna kan in nghat, ti hi an ziek tiin Victoria interview naah an hril.

Bible a châwi a, hi Bible leia hausa kan nih, a ti chu! Pathien hming inpâkin um raw seh. Chuleiin, mi’n a mawphurna a phursuok ding chun Pathien Thu anga kal a châwi a ṭûl a nih, chu chu insung dawmkângna khawm a ni bawk.

1.         Sungkuo hi sawrkârte a nih. Sawrkâr khawm hi a lien deu le a chîn deu khawm an um a, hi a ram izir a nih. Khawvel a hin sawrkar lien deu an thilneihai izirin an thlangsuok hlak a, chuong chun sawrkar chin deu le a lien deu an um hlak. Kristien sungkuo hi sawrkarte chu an ni hrim hrim a, chuong lai chun ram khawm hi a sie hrim hrim leia pasie a um ang hin sungkuo khawm ngirhmun izir naw leia harsa khawm um ei tih. Ram hausa chu ei khawsak Burma ram khi a nih, a enkawltuha’n an zir tlat naw leiin, ram hausasi in an pasie em em a, an lampui khawm nisien, a ram in a siemsuok khawm nisien ruol hnung an hnawt a. An ram pasietzie a hmutu hân an hang hril lem chu awium lo rak khawp a nih.

Ram hi a sie hrim hril leia pasie an um a, ram hausa si a pasie an um ang el in sungkuo khawm sum laklutna inṭum naw leia pasie le harsa an um laiin, sum hmuna ṭha le hrisel em em si hmasawn thei dêr lo, kum tina ruol hnung hnawt zar zar sungkuo ei um el ta hi a san iem nîng a ta?

2.         Mawphurtu tak pa in a mawphurna a hrietnaw lei dâm. A thaw ding a thaw naw lei dâm, a thaw naw ding a ngaipawimaw lem lei dam a ni tlangpui a nih.

Pathien ditsakna changtu Nova kuomah Lalpa thu hung tlung chu, i ta dingin Lawng tuk rawh, a sunga chun I Nuhmei le I nauhai, an nuhmeihai seng leh I ṭhuoilût ding a nih. Lawng chu a sûng tieng le a puotieng I chârphûi ding a nih, ti a nih.

I Lawng tuk a chun pindan I siem ding a nih. A sunga chun, sa chi tin rêng a kawp peiin I khum ding a nih. Tuilêt hmangin hi khawvel hi ka sukbohmang ding a nih. Chu chu tuilêt râpthlâk taka inthawka I him theina dingin nang le I sunghai ta dingin Lawng tuk rawh, ti hi a nih.

Vawisûna sungkuo tina Pa hai khawm hieng hi an nih. Tlangvalin a bul ei hang ṭan a, sungkuo nei tumin ṭhang ei hang lak a, sungkuo inngirpui dingin hi nu hi va bie lang sungkuo mi’n dinpui thei a ti’m? tiin lawng tuk dan bul ei hang ṭan a. Nupain ei hang insiem ṭan dêk dêk a, sungkuo lam hang hrawin, Kristien sungkuo lawng ei hang tuk ṭan dêk dêk a. Chuongchun, suolna tuipui, depdêna tuifâwn chu insûnga a lût a. Chun, chu sungkuo lawng chu puotienga um hai nêk hmanin rin a um lem am a ni ti ding khawpin a um hlak. Chuleiin, sandamna banga inhuon hmelmahai suksiet thei lo dingin Pathien thilthawtheina a charphûI sungkuo indin hi pawimâw tak a nih.

Pa hai! Ei sungkuo lawng hi khawlâi hmun hmun am a lovin âwng ta a, a phûI nawna khawlâi hmun hmun am a um ta a, harsuoka mani sungkuo chit ei enfel hi a pawimaw bêk bêk a nih. Ei sungkuo lawnga hin pindan iengzam ei nei a, mi dang hai inleng vena ding le an hung chawl theina ding pindan ei nei am.

Nova lawng sûnga khan saselfami an chuong thei a, bawk invâka lâwn chi tinreng khawm an chuong thei a, boruoka vuong chi vate chi tinrêng an um khawm a, anachu an suknâ an um der nawh.

Vawisûna Pa hai ei sungkuo lawnga pindan ei siema hin ieng ieng hai am an um a? Tu hai hai am an hung châwl tâwl a? A sunga chenghai ei hlim tlang de am? Annawleh ei thla a muong de am? Eini râwi chu ruol pawl thiem lo ei na. Ei inhnâm hmakhat ei inpâwl a, ei inhnâm pha pha ei indem nâwk rak raka naupang riloin ruol ding an invâI an ti angin a tawpa ei khât chau in ei um nâwk el a nih.

Chuleiin, hung ro! Ei sungkuo lawnga inlenghai hi enfie’ng ei ta, ei ngirhmuna ngir phak lo hai a keng ve am? mi hnuoihnung le mi insanghai in ang rawnga an leng lut theina suongkuo a ni am?  Annawleh, sungkuo ta dinga sietna, tur ang ela mi fazotu ding hi ei sungkuo lawnga hin ei kawl ṭeu el di’m, en fie seng ei tiu.

Nova lawng a chun a sâwng hnuoihnungtak le a sâwng lâilung le a sawng chunghnungtak a um a. Pa hai khawmin ei mawphurna chi hran hran indik tak sungkuo enkawlna kawnga dam, Kohran enkawlna kawnga dam mawphurna an phur suok pha chun sungkuo le kohran a ngirsuok hlak a nih.

EI SUNGKUO EI DAM KIM AM?:- Khawvel ei hang en a, Lal Isu’n a hung ding tâwma thil tlung ding a hrilhai, ram le ram indo an ta a ti a, chuong angin tulai khawm hin South China Sea Tuipui inchû in sawrkar haiin râlthuom ṭha ṭha hai siem in, an ralthuomhai an thak bûm a, ei umna India ram ngêi khawm China le inrina lai tharuma insuolnahai a tlung zing zing a, mi tam takin an hringna an chân a, ralthuom ṭha ṭha ramriah an phur lût zut zut zing bawk a. Khing tieng Nepal in ama ramri bâk a hung lak a. India ram saktieng ei hang en lem chun Kasmir tieng an la fe pei bawk India an hung chawkbuoi zing bawk, India sawrkar chun sawrkar 3 an khingpui zing a, an chawkbuoi zing a nih.

Ruisia sawrkar chun India a dâwr a, Fighter ṭha chi inchaw dingin Covid-19 leia a la lâk dawk theinaw French siem thar recall Fighter a bawzui zing bawk a, a hmangna ding hun a tlung zing ta bawk. A khawtieng tieng khawm ei hang en a, North Korea le South Korea hai an inrem tam a nih, ei ti leh bul a lan ṭan thar nâwk deu deu. Chuleiin, hieng nek nuk, Atom puok dem dumna kara mihriemhai ta dinga damna boruok ṭha a um ta naw ding a ni leiin Lalpa’n a mi thienghlimhai le a mi dithai an um sâwt a phal ring a um ta nawh.

Mihriem kutsuok ngei Bomb hmanga khawvel sietnain a tawkbuoi lo dingin Lalpa’n a dithai chu a lak ngei ka ring tlat. Chu chu lo ni ta sien pahai, Pathien ringsana I lawng tuk, in sungkuo lawng a him chie am? I nuhmei a him chie maw? I nauhai an him chie am? ti hi ngaituo khawp tling in ka hriet.

Sungkuo tam lem hi chu pa haiin Pathien Thutak hmanga nauhai enkawl um ta lo, inhma taka thoa leng a, inhnu deua inlâwia faa zal nâwk el hlak, Nupaa Pathien Thutaka hohlim rit rit um ta lo, ngaipawimâw le hril nuom zâwng a dang zo ta a. Kristien sungkuo tam tak hi chu aw, kristien sungkuo nek hmanin vâirama Building in chitea umkhawm (living together) ang el ei tam ta khawp el in ka hriet.

Ei sungkuo hi ei dam chie am? ei la damnaw a ni chun pa haiin nuhmeihai le nauhai chunga mawphurna ei nei a ni ti hi in mansuok thar inla nuom a um de! A sungkuo him theina dingin Nova chun kum 120 chu damna rawng a bâwl a, eini hin te ieng chen am ei thaw ngam a. Sungkuo damna dinga Pathien hma a kûn pei ta lo, kunna châng khawm hrie ta lo mi iengzam um tang ei ta? Israel sungkuo lawng a him ta nawh. Pathien in Israel hai an inthuom dan ding, an silfen khawm chuong ang khang ang an fuol dan ding chu chuong ang ning a ta, a tihai po po hang en chun. Jacob sungkuo inbel dan, an thuomna reng reng khawm a lo in ang ta naw bek bek a, pa ditsakna changtieng kut innghatna khawm hi a lo inang ta naw bek bek el tah. Hmatieng hang fe ding hlak chun zani lai ela Levi le Simeon in Sekem khuo an va rûn a, pasal an va that ṭeu bawk. Mi’n mi that hmang an nih, tîng an ta, midang le ṭhang khâwm an ta mi hung thâwng an ta kei hlak chu ka tlawm si a, tiin Jacob a buoi zo tah. Abraham kuoma Lalpa’n thu a lo tiem tah, Kanaan ram chu ka thla han an hluonaw ding a ni ti inlauvin Jacob chu a ṭi ta bawk, hnungtieng hang kir ding hlak chun a pu Laban leh ramri an siemfel ta bawk. Israel sungkuo hlak chu a him ta naw ve zing bawk.

A nuhmeihai tieng a hang en le hlak chun, hnam dang pathien lo ṭhung dê pâwl leh, a nauhai tuol that pâwl leh a thâikêmnu lo zalpui pawl leh Jacob insung a buoi nei nuoi a. Chuleiin, sukthienghlim a lo ṭûl ta hle a nih.

Gen 35:2 Pâ tak Jacob chu a khêk suok ta a, a sung hai kuoma chun nangni lâia hnam dang hai pathien kha siehmang unla, in silfên hai inthleng inla insukthieng ro, Bethel ah Pathien hmaa kun dingin va feng ei ta, chutaka chun maicham siem ei tiu, tiin Lalpa hmabula a sungkuo inhlân dingin an buotsai a nih.

Gen 35: 3 ei tiem chun, tho ei ta Bethela feng ei tiu, ka lung inzing lai po pova mi dawna fâk ding mi petu ka Pathien hmaah maicham ka siem ding a nih, Jocob in a ti ei hmu a nih. Nau hai kuomah ṭawngṭâi ding le Pathien mâichâm bêl dinga Jacob in a mawphurna a hang phursuok zet chu Lalpa lâwm tlâk mâichâm hring a tling a nih.

Tulai nu le pa tam tak hi chu chuong chu ei ni le! kan van khâwm ding a nih, Inah lo um ro, nauhai hi inkhâwma ṭhuoi ding tinah ei tin ta nawh. Nilai zanhai le inrinni zanhai lem hi chu a pei pei tlâwmtê inkhawmna ding ang deuin ei ngai a. Nilai zan le inrinni zan hin Biekinah Isu lo hung ding nisien a hmu lo ding hi ei tam âwm de aw! ka ti hlak.

Chuleiin, mawphurtu tak pahai in sungkuo lawngah harsatna, suolna, depdena tui a lêt ta chun silfen inthlenga insiemthara mâichâm siem thar dingin mâwphurna ei nei a nih, ti hi hrie thar ei tiu.

1 Lalhai 2:1-4, Lal David chun a naupa Solomon kuoma hieng hin a ti a, leihnuoi dan angin ka fe ding an ta a, chuongchun, hrattakin um la patling takin um rawh. Mosie kuoma pêk Dan po poi vawitieng le I changtieng I pet hmangsan dêr naw a ni chun, Israel rama lal ding miṭha le mi ditum tlasam ngai nâwng I tih, tia nauhai kuoma ṭawngbâu hang nei chu a va hlu de! Eini râwi chu maw! home work thaw ro, tuition a fe ro, tiin ei nauhai ei nawr tlut tlut a. Bible tiema ṭawngṭâia Pathien le inpâwlna nei ding hin chu ei nauhai khawm ei tir pei ta nawh. Harsatna zanthim, lungngâina zanthima natna ṭium ei invawi nâwna ding le, ei invawi huna mi sukdam ding bâk chun ei Pathien hi ei mamâw tak tak ta nawh. Chuleiin, thuthlunghlui zâwlneihai kuomah, an khumlâizâwlah an chier inhruoi mei mei a nih. An lungril tak chun an mi ko nawh, an inthâwina zozâi khawm ka nghawk an tah, a ti ang elin. En ta u! ei ramah harsatna dang dang a hung tlung a, lungril taka Pathien biea lâwm hmel hmu ding um ta lo, ei Pathien a ning an tel deu ta khawm ni ta naw ni’m. Hri chiterek hmu khawp lo a hung keithoa, Pathien le ei inpâwlna Biekinhai a mi khâr pêk tawp el, a mi khâr pêk intak lem hman hman an nâwm.

Ei thaw dan rêng rêng hih, ka hlim ei ti khawma sâwt ei pei chuong ta nawh. Glarane Budhison an ti pa chun, “ka pa in a bâuin a mi hril ngai nawh, a nungchangin a mi’n chûktir hlak a nih”, a ti a. Ei nun a hin inchûk ding ei nauhai in an mi hmu ta naw khawm ni naw nîm. Ei nauhai in Pathien le ei inpâwl lai hmêl mi hmu ta raw hai seh. Bible kep puma Pathien ei pâwl lai hmêl ei nauhai in mi hmu kâr an nghâkhla ta a nih. Chu ding chun pahai! Ei nuhmeihai le ei nauhai chunga mâwphurna ei nei a nih, ti inhrie thar ei tiu. Lalpa’n a thu malsâwm raw seh.