Kumthar Lalpa Leh

By:- Rev. Ruolneisang Hrangchal

“Chuleichun, tûkhawm Kristaa a um chun thilsiem thar a hung ni ta a; thil hluihai chu a bo ta a, ngâi ta u, a hung thar tah.” 2 Korinth 5:17

Mi tukhawm Kristaa sandamna chang ta hâi chu piengthar ei lo ni tah a, hringna thar (new life) neitu hâi ei lo ni tah. Chuleiin, hringna thar neituhâi ei lo ni ta si chun hringnun mizie hlui (old nature) hieng: khêlhrilna, inhlêmna, intheidana, in îtthîkna, mâni hmasielna, lungsenna, inditna, inhrilsietna, chaponahai, ei tisa nunhlui suol chidang dang hai thisan le mâksan a hringnun mizie thar ( new nature) hieng: hmangaina, inremna, thuhnuoirawlna, inngäithlâwmna, indikna le ringumna silfêna inthuom a hringnun thara hring ding hai chu ei lo ni tah a nih.

Kumhlui sûnga ei thilthawhâi a sie a ṭha kumhluiin a lo liempui tah a .Pathien kuthrât thuoina zârin tuhin kumthar ei hung chuongkâi nâwk mêk ta le inzawm hin Thlarâu thar, hringnun thar, lungrilthar ngâituona thar in kalchâwi inla nuom a um takzet a nih. Kumthar ei chuongkâi ruolin nitina Pathien hmêl hmutu chau nilovin,Pathien râwl hretu ni a pawimaw hle a nih.

1 .Hringna thar in Insûng enkawl ei tiu.

Lalpa ṭhangloa Insûng in enkawl chu a hadam naw a, a pangnat um thlâka, a rî a se nuom bîk hlak. Nûpa kâr a khawm Lalpa ṭhanglo chun inremna a um thei nawh. Nitina insûng khawsak inrêlbâwlna ah a pakhatna le a chunghnungtak ah Pathien hi ei sie zing a pawimaw takzet a nih.

Biblea hin Pathienthu hmanga Insûng feltaka enkawltu mi tamtak hmuthei an  umlâi zingin hienghai chau hi zuk târlang inla (eg):
(i) Noa le a sûnghâi Pathien ṭi mi an ni leiin Tuilêtnaa inthawk sanhim an nih.(Gen 6:9)
(ii) Job le a sûnghâi Pathien ṭi mi an nih a malsawmna an dawng (Job 1:1-5)
(iii) Cornêli le a sûnghâi Lalpa ṭi mi an nih, an rawngbawlna Lalpa’n a hriet a Lalpa mithmuah     riminhnik an nih. (TT 10:1-4).

Iengkima Pathien râwna insûng ei enkawl a pawimaw takzet a, ei nâuhai Sêtanin chi dang dangin a mi’n chupui zing lâi hin Nu le Pa hâiin Nauhai inchûktirna le enkawlna kawng ah Pathien râwn zinga theitâwpsuo a ṭhanglâk a hun ta takzet a nih.

2. Fâk le dâwn zawngna kawng ah:

Mitin ei fâk le dâwn zawng dân àn ang seng tâwl naw a, ṭhenkhat Sorkâra sinthaw, ṭhenkhat Kohran a sinthaw, ṭhenkhat sumdâwngtu, a ṭhen Company a sinthaw, ṭhenkhat Lohma nei a sinthawtu le a dang dang ei nih. Iengpokhawm nisien mâni sinthawna seng ah taimâkna, indikna le ringumna a pawimaw hle. Pathien malsawmna dawng thlâka taimataka  sinthaw a ṭûl. Mi thabo mi hlawtling an um ngâi nawh a, mi thabo chu khawlaikhawm mi ngâinat an hlaw tak tak ngâi nawh. Chuleiin mani sinthawna seng ah indikna ,tâimâkna le ringumna chel tlatin  sinthaw seng ei tiu ti hi Kumthar ei hmang ruolin ei lungrilah sie nghet tlat ei tiu.

Chun, sum hmuna le hmangna kawng ah fîmkhur a tûl hle bawk. Ei damsûng ni a ding hin tangka sum hi ei mamaw seng a, ei ṭûl le ei mamaw iengkim ei inchâwkna a nih, sienkhawm kut tlinglo a sum lâklût ruok hi chu a ṭhanaw tawp el a nih. A tîrin lâwmum in inlang hlak sienkhawm a tâwp ah beidawngna le Insûng tadinga sietna ântlun hlak, Tangka sum ngâinatna le inhnar na hin mihriem lungril ngâituona a suksiet nuom hlak a, lungril a suk hrisêlnaw hlak leiin, andiknaw le a  thienghlim naw chin hi chu huoisentaka hnâwl ngam a ṭha.Ei hrietzing le ei chelngam dinga ka i dit chuTangka sum ei lâk ngam chin chu Sawmapakhat pêk ngêi ding a nih. Sawmapakhat ei pêk ngamnaw ding chuläknaw ngam ding a nih. Sum ringumnaw lak ah in vêng fîmkhur a ṭûl hle. Chun a hmangna thu a khawm Pathien râwna fîmkhurtaka hmang a ṭha hle bawk (1 Tim 6:10).

Ei khawvêl hmang mêk mizie le nungchang hlak hi hrilsei ngâi dêrlo a ei hrietchieng sa vawng a nih a, Isu ṭhanglo chun khawvêl hmang dân a um hlawl ta naw ni hi, Suolna chitinreng a pung duok duok, Ringtuhai lâia khawm Pathien ei ngâina a re tiel tiel, Pathien thutaka phîngṭâm le dangchâr ei tlâwm deu deu, buoina chitum tum a suok zut zut zing bawk, ei lungril le ngaituona ruokchu a sêt deu deu pei, hripui mak tak tak anlêng mêk zing bawka, Pathien bêl ruokchu ei tlâwm tiel tiel, mâni  nuom dân dâna nun hmang ei tam deu deu bawk. Mithiem hai sût dân in Khawvêl a hin mihriem 7,762,344,800 vêl ei um a, Nitin mi 360,000 an pieng a, Nitin mi 151,000 vêl an thi mêka, Second tin mi 4 an pienga, Second tin mi 2 an thi ang in an lo sût a chuonglâi zing chun, ei ni nêka miṭha le fel lem tamtakin vawisûn ni hi hmunuom ve hle hai sienkhawm an hringna’n banzo talova muol an miliemsan mêk zing lâiin a  hmangaina kuta michela hiengchen mi ṭhuoitlungtu Pathien chun nang le kei ah mamaw le dit a nei a nih ti hre in, Kum 2022 Lalpa’n a mi’n chuongkâi tir ta rau rau hin chu a ditdâna nitina ei nun le ei hun hmanga, a hming suksetu nilem lovin ei  nungchang le thilthaw ah A hming sukmawitu le a ram suklientu ni tum seng ei tiu, a mi neitu ei hrietchieng a pawimaw hle a,mâni nuom dân dâna hun le nun hmangtu ni lo dingin fîmkhurtakin kalchâwi ei ta; hun hlutak a mi pêk hi a ta dingin hmang ṭangkâiin ei hmangthiem a ṭûl takzet a nih ti hi hrechieng mawl ei tiu.

Jonathan Edward chun Kum 1722 khan Kumthar thutiem (New Year Resolution)  70 a lo siema, chuhai lâia paruk chau hai suklang vak inla:

1. Pathien ropuina ding tak thil thâwng ka tih.
2. Ka sinthawna chu mihai tadingin thâwng ka tih.
3. Ka hringna a tâwp tâwm hin thilthanaw ka hringnun suk se thei thil iengkhawm  thaw tum  nâwng ka tih.
4. Pathienthu nguntakin inchûk tum tlat ka tih.
5. Nitin in ka thilthawhai in enfiena nei hlak ka ta,a nêka thalem ka thawthei dîm tiin ngâituo hlak ka tih.
6. Kei a tading niloin Pathien ta ding chauin iengkim thaw tum tlat ka tih.

Unâu, Lalpa ta dingin iem thaw vêng I ta? Lalpa’n a thu malsawm raw seh.