KA HÂNGA CHU NGÂINO KA BEI

By: Rev. Robert Ramchunghnung (30/ May /2021: Shillong, Meghalya)

“Ka hang a, nisienlakhawm ngaino ka bei, Aw nangni Jerusalem naunu hai…” (Songs 1:5-7)

 INTRODUCTION:

Khawvela mihriem pieng ta po po le a la hung pieng nawk ding hai po po laia ama ang a um nawk ta ngailo dinga Lalpa’n malsawmna tinreng an khum chu lal Solomon hi a nih. Ama anga lal ropui um nawk ta ngailo ding, Ama anga hausa um nawk ta ngailo ding, Ama anga var um nawk lo ding; ama ang hrim hrim um ta ngailo ding anih. Hla khawm 1005 ( sngkhat le panga) a phuoka, thuvar khawm 3000 a nei bawka (1 Kings 4:32). Nuhmei 1000 a neia: thaipui (lal naunu) ringawt khawm 700 thaikem 300 (1 Kings 11:3). Eini rawiin pakhat khawm ei hmuzo naw vang la le a ṭhen lem chun ei hmu zo naw laiin ama chun nuhmei ringawt khawm a hau em em a nih. Ei in thlau em em a nih. Chuong sa khawm chun a nuhmei hai an buoi ngai naw asan iem a var em lei anih.

Lal Solomon-in a hmangai em em le a dit em em hi lal nau nu chu a ni nawh, mi naran el a nizie chu an  lang: “Ka hâng êm leiin kei mîn sit naw unla, Nisa chun a mi em duk leiin. Ka nu naupasalhai chu ka chungah an lunginsen a, Grêp huon enkawltuah an mi siem a; Keima grêp huon ruok chu ka enkawl nawh.” Mi hnuoi hnung, khawvel en dana ding chun mi chin, third class ni ngei a tih, nisienkhawm, Lal solomon khan a dit em em bawk si. Solomon khan a dit ti a hriet chieng leiin, ”Ka hânga anachu ngâino ka bei a nih,” huoisen deu in a ti ngam a nih.

 1.LAL SOLOMON:

Lal ropui tak Solomon-in a dit tlat hi tum ning a ta? Amanu bo hin chu a um ṭawk ṭawk thei naw a nih, a lal ṭhungpha, lal dawkan, lal puon le a lal in ropui tak khawm ni sien a tlansana, a zawng ngat ngat hi a hmangai hle chu ning a ti. Hi nu bo hin chu lal in hi a hluo thei naw chu a ni tak, Lal solomon-in a hmangai em em hi chu mi hnuoihnung tak chu ni ngei a ti. Bible-in a hming chieng takin a mi hril pek naw a chu, hril dan tam tak a uma chuong hai chu ei la en ding anih.

Ei ni India ram a ngei khawm hin cast system hi vawisun ni chen khawmin a la uma. Hnam in sang le hnam hnuoi hnung hai chu um hmun khat theilo an ni a, innei pawl khawm theilo, an intirdak em em. Asan chu ngirhmun in ang lo an ni leiin a nih.

 2.SHULEMITE  SUI DAN CHI DANG DANG:-

Shulem mi (Shulemite) or Shunam lânu Shunemite) ti hming (title) hi Hla hai Hla (Song of Solomon) a nuhmeinu a ni ti ei hriet fur. “Ama hi tu tak am,” “khawlâ’m a hming hi ei hmu a,“ ti thûa ruok hin chu mi tam tak bo map an tih. ‘Shulem mi’ ti hi Hlahai Hla a hin vawikhat chie ei hmu a, chu chu bung ruk châng sâwm pathuma hin a nih (6:13). Shulem mi hi tû tak am ti hriet a’ntak hle; mithiem hâi gâidân khawm a’n thlûr sung el a nih.

1.         A ṭhen chun “Shulam” hi Solomon le an inkawp hnunga hming thar an pêk ve mei mei ni dingin an ring. An umzie khawm in ang char: Solomon le Shulem chu ‘remna, muongna’ (peaceful”) tîna ve ve an ni a. Remi’n Lala pasala a nei leiia ‘Lali’ tia ko tah el ang deu a ni ding a ni chu.

2.         Mi tam tak chun amanu hi Shulam khuoa um a ni leia “Shulem” mi ti ni dingin an ring a. Shulem hi khâwlâia um am ti ruok chu hriet lo a nih.

3.         Shulem mi hi Jerusalem mi ni dinga ring pâwl an um bawk. Jerusalem hi a tâwi zâwnga ‘Salem’ tia hril châng a um (Heb 7:1,2) ang thoin, ‘Shulem’ tia lâktawi el ni thei dingin an ring.

4.         Mi ṭhenkhat ve thung chun Shulem ti hi Shunam le angkhat, a lam dân dang mei mei ni an ring a. Chuleiin, ‘Shunam mi’ ti hi Bible version ṭhenkhat inlet dân a ni hrim a nih. Bible-a Shunem ei hmu chu khawte (village), Issachar thlâ hâi rama um a nih.

5.         Bible tieng thiem mi ṭhenkhat chun Shulem mi hi Abishag, Lal David a tar hlê ta hnunga enkawltu kha ni dingin an ring (1 Kings 1:1–4, 15; 2:17–22). Abishak kha Shunam nunghâk a ni ti Bible-ah ei hmu a. Nunghâk hmêl ṭha le fel tia thlang suok ngat, David lo enkawl hlaktu kha Solomon-in hrechieng hlein nuhmei dinga lo dit ve thei a ni tho. Solomon a unaupa Adonijah’n Abishag  nuhmeia nei a beisei khan Solomon a lung insen hle a, Adonijah hringna a lâk hiel a ni kha! (1 Kings 2:13–25).

Shulam mi hi tû po khawm lo ni sien, Solomon le an inhmangai hle chau ni lovin an inzâ tawn êm êm ti a chienga (Song 8:6–7). An pahni chanchin hin nupa kâra hmangaina le inzâ tawnna ṭhat zie, hlut zie le a pawimaw zie a mi’n inchûk tir. Ṭawngkam le tisa thila nupa inhmangaina suklang dân hâi hi a mi’n chûktir tum pakhat a ni bawk.

Chun, Shulem nu hi Solomon a nuhmei hmasa tak le hmangaina dik taka a ihmangai nu ni dingin ring a um. Hun a hung fê pei a, Solomon khan Pathien mithmua suolin nuhmei tam tak a hung nei a (1 Kings 11:3). A tam lem kha chu a hmangai lei ni dêr lo, hlâwkna chi hran hran beisei lei mei meia a nei tâwl an ni kha.

“Aw Sunam lânu, hung kîr rawh, Hung kîr rawh, hung kîr nawk hrâm rawh, I sakhmêl kan hmu náwk theina dingin. Ieng leia Mahanaim lâm ang hiel a, Sunam lânu hi in hmu nuom am a na?” (Song 6:13 ).

Hieng anga tiem ding a ni hmêl:

A ruol hai: “Aw Sunam lânu, hung kîr rawh, Hung kîr rawh, hung kîr nawk hrâm rawh, I sakhmêl kan hmu nawk theina dingin.”

Shulem lânu: “Ieng leia Mahanaim lâm ang hiel a, Sunam lânu hi in hmu nuom am a na?”

3.PATHIEN HMANGAINA MIHRIEM HAI CHUNGAH:-

Solomon-in a hmangai tak Shulem nu zawnga an vakna hi ei ngaituo chang chu Pathien mi zawng dan lo in thuk zie eu hriet zuol hlak. Mihriem hai hi bawsietna leia chatuon thina chang ta hnung hai a hmangai êm leiin a Naupa neisun khawvela hungin, rinum tamtak a hung tuora. Chu Pathien ngei (Isu) chu hmangaina leiin a nina khawm thlak hla loin mihriem ni ngailo chu mihriemin a hung in chang a, natna hre ngailo chu na theiin a hung uma, a nina po po hlip thlain, hi khawvela hin a hunga. Van ropuina po po hlip in mi suol ei ni hai leiin a hunga. “Amaa Pathien felna ei hung ni theina dingin suol hrim hrim hrelo chu eini leiin suolin a siema (2 Kor 5:21) ei hmu a.

Isu hi vanrama chu serafim le vantirko tiem seng lo haiin an chawimawi nghawk nawha; van ropuina po po le Lalṭhungpha, le a nina po po hlipin a mi hung zawnga. Nang le kei a leiin a nina a hung tlansan a nih. Isu’n nang le kei a leia a tlansan hai po po hi ngaituo chun a va chan ropui em em de! Hieng po po hi hmangaina lei vawng anih (Gen,6:5; Isai 1:6). Mihriem hai hi vanram ei kai thei ta naw zie a suklang hlen ka hrieta. Suol leiin ei ni ding ang ni ta loin suolin a mi suksiet vawnga ditna dingin mawina khawm ei nei ta naw.

Khang ang em ema Lal Solomon-in Shulem nu  bo chun lal insung khawm a um thei naw a, a zawng ang khan. Nang le kei mi suol hai bo hin vankhawpui hi Pathienin a hluo thei naw a nih. Asanchu, hmangaina lei a ni. A mi zawngna hi a nasa em leia nih. Suolin mi emdukin mi suk sie vawng sienkhawm

hmangaitu Pathien ta ding chun ngaino bei ei ni tho, vanram ei changna ding san hi ei ṭhat le fel, thilthaw lei an nawh. Lunginsietna lei a lo nih. Chuleiin, suol tienga hai thi ta in felna tieng ei hring theina dingin ama chun thinga khan ei suol hai a phura a vuokna invuol a hai sukdam ei ni ta (1 Pet 2:23). Ama chun ei thithaw hai ang ni loin ama ruot le a lunginsietna ang lem in a mi sandama (2 Tim. 1:9). Ei renga khawhlo na chu ama chunga chun innghatin a lo ti a, Isu zarin mifel le miṭhaa Pathienin a mi puong a nih.

Nang le kei a boin vankhawpui hi a hluo ngam naw a nih. A nina po po hlipa mi zawngtu ta din iem thaw veng i ta?

CONCLUSION

Lal dawkan a bu thleng awt dinga siem ei nih. David-in Jonothan naupa Mephiboseth, mi piengsuol kuoma a pu ram po po a pek kir vawnga, Lal dawkana buthleng awt tang i tih a ti a. Mephiboseth khan tlinna reng reng nei naw sienkhawn, lunginsietna leiin chanvo ropui tak a nei ang khan nang le kei khawm Krista zara, lunginsietna leiin Vanram changtu ding ei nih; a ropui ngawt el! Chuongang bawkin Shulem nu kha amaa khan suong ding tam tak hmu ni naw sienkhawm hmangaitu (Solomon) mit hmua ding chun ngaino a bei ang khan suolin mi suksie vawng sienkhawm, hmangaitu Pathien mithmua chu ngaino bei ei ni a, chu chau chu ni loin Lal in ropui, vankhawpui khi ei in, ei la hluo ngei ding a nih. A mi neitupa ropuina zara ropuia hnetu ei nih.

Pathienin a thu kim lo taka ei hung suklang hi tiemtu hai po poin Pathien pawlna dawng seng dingin ka ditsak cheu. Pathienin a thu malsawm raw sen. Amen.