DAMLAI THLALER – II

By:- Lalringsan Hrangchal
Dibrugarh – Lalgarh Express Train
23^rd June, 2021

Ṭuoilo pârin ṭuoini a nei a, kumtluong par khawmin kumtluong a dai si nawh. Naupang te am ka la ni aw, tia kan ngaituo laiin mihaiin U tia ko nêkin Pu/Pa tia ko hi ka hlaw rawn lem ta a. Ka samhai a vâr zo ta a, ka vunhai khawm hung ṭâwm tanin, ka taksa inthazo em em nahai khawm chun châu tieng a pan ta a, ka kum khawm kan ring hman hmain a tam hrat hle a, a ni telin ka châu a, DAMLAI THLALER rama hin ka hringnun hi sâwt an vâi ta naw ding a ni ti sinsiena an ni pei ni tain ka hriet a. Chuonga ramtin ramtang ngaituoa ka lungril an vâk vêl lei chun hi article hi Dibrugarh-Lalgarh Express Train a chuong a, Delhi ka panna lampuiah  Mobile phone anthawkin ka ziek pha a nih.

Kum 2020 kha ṬAWNGṬAI KUM in ka hmang a, ka mimal nun harsatna po po hi ṭawngṭâinaa sukbo ka tum a.  Nitin hin vawi ruk (06) ṭawngṭâina hun ka nei hlak a. Ka fâk zawngna le ka sinthawna hmun en chun nitina vawi ruk ṭawngṭâi chu thil harsa tak a nih. Ṭawngṭâina hin thil a thawthei a, thil la hung tlung dinghai khawm ṭawngṭâina hin a sukdanglam thei a. Taksa damnawna dam, natna khirtak tak dâm le hrisêl nâwna dam hi ṭawngṭâinain a sukbo thei a, sum le pâi hâusakna dâm, in-le-lo dâm, hrisêlna dâm le a dang danghai hi ṭawngṭâina leiin mihriemhai hin ei nei thei bawk a nih.  Chuleiin, ringtu nuna pawimaw tak chu ṭawngṭâina hi a nih.

Ka ṭawngṭâi râwn deu deu a, ka mimal nunah harsatna ka tuok râwn deu deu a, July le August, 2020 thla lem kha chu damnawna leiin sin khawm zawng thei loin khumbetin ka zâl bawr a. Ka ṭawngṭâina hin tangkâina a nei naw ni dingin ringna ka nei hiel hlak. Chuleiin, ka ṭawngṭâi dan style dâm, ka ṭawngṭâina hmun dâm chu thleng danglamin- a châng in bathroom ah, a chang leh bân pharin, a châng le dingṭhaṭhuonin, a châng chu khum mawng tieng dâm, a châng leh khum lû tieng dam nghain mitthli tla zawi zawiin Pathien hi ka ko hlak a. Sienkhawm Pathien mi dawnna awm reng reng hi ka hriet ngâi naw a.

Ka beidawng chun thla tam tak tiem talo a ka isie, ka Bible chu lasuokin nitin  ka tiem hlak a. Genesis a inthawka Thupuongsuo chen chu hun tâwitê sungin ka tiem suok vawng nghâl a. Pathien mihai ṭawngṭâina hlahai lem hi chu ka tiem ursun hle a. Thuthlunghluia Pathien mihaiin Pathien an ibiek dan le Thuthlungthara ringtuhai ṭawngṭâina hlahai iengin Pathien nasatakin ka ko a. Sienkhawm, kum khat sung hiel nitin vawi ruk ṭawngṭâia ka mimal nun harsatna suk kieng ka tumna chu hlawsamin ka hni lo le ka idit lo em em ka mimal nuna harsatna a pung tul tul ni lema ka hriet leiin ṬAWNGṬAINA hi ban san vawng vawng ka nuom lungril ta a.

Anih, Daniel dâm kha ni khata vawi thum chau a ṭawngṭâi hlaka chu Pathienin a dawn a. Hanna dam kha lungril le titakzetin a ṭawngṭâi leiin Pathienin a hnina a dawn a. Samson khawm kha beidawng taka Pathien a ko khan, chawp le chilin a hnina kha Pathienin a dawn nghâl a. Nuhmei thipût nu khan Isu a ring em em leiin a dam pui nghâl a. Mitdel Bartimai khan Isu kha Pathien nau a nih ti a hriet leiin khap hne ruol ni lovin Isu David naupa tiin a khêk a, mitvarna a hmu nghâl a. Iengleia ka ṭawngṭâina hi dawnin a um naw’m a na?!!! Ṭawngṭâina hin iengkim a thawthei a nih, ti hi ka hrietchieng a, Pathien hi iengkim thawthei, pathienhai Pathien le lalhai Lal a nih ti ka hriet a, a hmangai em em a nau ka ni a, Ama chau hi kan nghatna le ka beidawng mangang nia ka ibel hlak a ni a. Chun, ka ṭawngṭâina hai hi iengkim thawthei Pathien kuoma ṭawngṭâi ka ni leiin, lungril le titakzeta ṭawngṭâi hlak ka nia. Ni khat, kar khat le thla khat chau khawm ni loin kum khat pumhlum top ka tawngtaia, chu khawm chu ni khata voikhat chau ni lo, voi ruk hiel ka tawngtai hlak a na. Hun ka neinaw sasa khawmin ma lovin ka tawngtai tawk tawk hlak ana. Anleh, iengleia ka ihni lo le ka  iditnaw ngawt hi  hmu el am ka na?!!! Ka tawngtai rawn kum kher kher hin ieng leia ka harsatna inkieng loa, harsatna tam lem tuok el am ka na?!!! Chuleiin, tuhin chu ka tawngtai ding khawm hin ka nervous a, a letlinga dawnna hi hmu lem kan ring leiin ka I dit em emhai lem chu Pathien kuoma ka hni ngam ta nawh a.  Tu kum, kum 2021 a hin chu ka mawmaw le ka I tul raklohai hi Pathien kuoma tawngtainain ka hnia, ka tul le ka I mamaw ngawi ngawihai hi chu Pathien kuoma hin ka hni ngam ta naw reng reng a nih.

Ka fâk zawngna dinga Pathien mi pek, tûta ka sinthawna a hin ral titna hmun, entirna’n – Internal Security Duty, Counter Insurgency Operation, Anti – Naxal Operation, Forward Defence Locality le LoC/LaC a hai hin kum hni/kum thum ka um ta, chun ralmuongna hmun a hai hin kum li/kum nga kan um hlak ding anga riruong siem a nih. Anti – Naxal Operation in kum thum (03) Chhatisgarh a ka um hnungin West Bengal – ralmuongna hmuna um dingin ka hung insawn a, kar hni khawm ka um hman hmain LoC /IB Jammu ah an mi transfer nâwk nghâl a. West Bengal ah kum 04/05 sung vel um dinga thafân deua um kha LoC, J&K ah, Pakistanhai Mortar bomb hung kap mi dêng fûk pal inlâua ka um hi kum 2020 a ka ṭawngṭâina rasuok niin ka hriet a. Khang em em khan kum 2020 a khan lo ṭawngṭâi naw ni lang chu vawisûn hin hmun ralmuonga um ding ka na, ka ṭawngṭâi râwn taluo lei vawnga hienghi ka ni ta hih, tiin ka ṭawngṭâinahai chu a’nsie inlaw ka nuom hiel el a!! Ṭawngṭâi naw dêr el hlak chu Pathien nau ka ni leiin ka ngam si nawh. Ṭawngṭâi zing khawmin ka ṭawngṭâinahai Pathienin a letlingin a mi dawn lem niin ka hriet bawk leiin ka hringnun hi THLALER ram tak tak niin ka hriet hlak a. Chuonga, ka ṭawngṭâina a letling ang ela dawnna ka hmu nia ka hriet lei chun Pathien ka ringzona a châu pha a, ka hringnun hi Thlaler anga ṭawla in ngâia beidawngtaka hun ka hmang lâi chun Jacob le Daniel a ṭawngṭâina hi hmangin Pathienin a mi kei har a.

Jacob kha a u Essauin that a tum leiin a Pu Laban bula tlânhmang a ni a. Pathien malsâwmna nasataka dawnga a hung hâusa khan Pathienin a piengna ram, a pa sûnghai le a lâibunghai umna rama kîr nâwk dingin a ko a ni kha. Khânga Pathienin a ko khan Jacob kha nasatakin a lunginzing a, a u Esau kha a ṭi hle el a ni kha. Esau hlak khan, ka pa thi huna Jacob hi hung a ta, chu pha chun lo that el ka tih, tiin a lungsen kha ama le ama an hnêm si a.

Khânga ti dawr dawra fe peiin Jabok ruom a tlung a. A u Esau, ama tuok dingin mi 400 lâi ṭhuoiin a hung a nih ti thu a hang hriet nâwk khan Jacob a ṭitna le beidâwngna kha a zuol em em a. Jabok ruom khawm kha a kâi ngam el ta naw a. A nuhmei – a nauhai le a ranruolhai kha a pâwl pâwla ṭhe in, pawl khat hi ka u Essauin a lo that a ni khawmin pâwl dang bêk hi an him a ding tiin a ṭhe hran a. Chuongchun, a nuhmei a nâuhai le a ranruolhai Jabok ruom an kâi tir vawng hnung khan ama kâi ve el ngam lovin Jabok ruoma khan a khâtin beidawng takin a um a ni kha.

La zuk suk bawng lang, hilâi taka Jacob ngirhmun le ka vawisûn hringnun ‘DAMLAI THLALER’ ka iti hlawl hi an ang ka ti em em el a. Anih, Pathien kuoma ṭap zawi zawia ka ṭawngṭâinahai innghilin a um a, Pathien hi ka tadingin ko pawp ruol ni hin ka hriet ta naw a. Ka sinthawna a hlak chu nasataka hnengdein beidawng ngâwi ngâwiin ka um a. Ka mangang – beidawng nia ka ko rawp hlak vân Pathien hlakin a mi tosan ta si leiin ka hringnun le ka damsûng ni la um po te hi DAMLAI THLALER ka ti pha hiel el an tah. Jacob, Jabok ruoma a beidawng ang hin, keikhawm ṭawngṭâi sap dan ding khawm hre loin ka nun hi beidawng takin DAMLAI THLALER rama hin an vâk vêl ta si!!

Jacob kha Pathien kuoma a ṭawngṭâi a, “Lalpa i piengna rama kir nâwk rawh, siem ṭhâng ka ti che I mi ti a, I siehlawhai lai hin I lunginsietna dawng tlak ka ni nawh, I lunginsietna chîn tak khawm dawng tlâk ka ni nawh. Hi lâi ruom hi hmawl le chau ka kân a, tuhin chu pâwl hni zet kan ni tah. Ka u Esauin râlkhing tieng a mi nghâk a, sipai pâwl zali lâi leh a mi nghâk leiin ka tawng ngam hlawl naw a nih,” tiin Pathien kuoma khan beidawng em emin ṭap zawi zawiin a ṭawngṭâi a. Hitaka Pathien hung chet dan hi a mak em em el a nih. Beidawng taka mitthli tla zawi zawia Jacob ṭawngṭâi lâi te khan – Jacob lungngâi der naw, siem ṭhâng ka ti che ti a, i piengna rama kîr nâwk ta dinga ko suoktu che ka ni leiin ka umpui zing che a nih. I u Esau chu, khaw he…..  kei Pathien iengkim thawthei kan nâwm, hei in damnaw tir ka tih, a ke zuk sukbâi pêk ka tih, a mit zuk sukdel pêk ka tih, riel insûrtir ka ta, a râwihai leh hei indêngtir ka tih, annawleh, ramsa hang in sê tir tâwl ka tih, ti le a dang danghaiin Jacob beidawng kha zuk thlamuong sien chu a âwm an nâwm maw!!! Nisienlakhawm, zuk thlamuonga, zuk hnêm nêkin Pathien khan Jacob kha nasatakin a sawp lem a, zân khawvarin an buon pui a, a tawpa a malru inchuktuona a khîk pelsawl pêk a, kebâiin a siem a ni kha . A dam ṭha rawng hmana a u Essau ṭi leia râlkhing tieng khawm kâi el ngam lo kha,  Pathienin a ke a suk bâi pek nawk a ni kha!! Aw… khângang Pathien hrephrup kha iengleia Jacob khan Pathiena neiin a thu a âwi rêng rêng am a ni ti nuom a um el an nâwm maw.(Sunzawm Ding)